Ik hou mij al jaren bezig met de Titanic. Sterker nog, de Titanic is de reden dat ik mij ging interesseren voor dit thema. De film uit 1997 is ook niet voor niets de allersuccesvolste film aller tijden. Maar om even terug te komen op de feiten.
Even een paar klassieke quotes
RMS Titanic was een van de grootste schepen uit de scheepvaartgeschiedenis
Tijdens het zinken was de Titanic inderdaad het grootste varende object ter wereld. Maar de Titanic genoot niet alle pers aandacht. Het zusterschip, de Olympic was een jaar eerder in de vaart genomen en was toen het grootste schip. Ze was ook duidelijk groter dan haar concurrenten, de RMS Lusitania en de RMS Mauritania. De Titanic was maar minimaal groter. Dat komt mede door dat er twee privépromenadedekken waren op de Titanic, gedecoreerd met vakwerkpanelen in Tudor-stijl, rieten ligstoelen, banken, tafels en potplanten.
In 1914 kwam de Britannic in de vaart. Die was alleen al groter omdat het schip meer reddingsboten aan boord had met grote davids.
Titanic was onzinkbaar
De rederij en de bouwwerf hebben nooit beweerd dat het schip onzinkbaar is. Doordat er waterdichte schotten waren geïnstalleerd met waterdichte deuren die bij voorkeur zonder of met een paar centimeter water dicht gingen. Ondanks dat dit een innovatie was voor die tijd, was het schip wel veel veiliger dan de standaard in die tijd. De term praktisch onzinkbaar zal wel gevallen zijn.
De Kapitein voor roekeloos het ijsveld in.
Simpel gezegd, men dacht toen zo: “Net als in een mijnenveld, moet je er zo snel mogelijk uit” Want men moest natuurlijk wel op tijd aankomen in New York, en als men niet sneller kon varen door ijsbergen die in de weg dreven, was het natuurlijk zaak om dat zo snel mogelijk te vermijden. Het schip voer ook met 22 knopen. Dat was bijna topsnelheid. Als het op dat moment niet veilig was dan was dat het nooit geweest. Het zicht was helder, de zee was rustig.
Sommigen beweren nog steeds dat Kapitein Smith dronken was. Hij werd beschreven als principieel en dronk daarom nooit op zee. Hij was ook de beste kapitein in zijn tijd.
Niet genoeg reddingsboten
Qua aantallen had de Titanic inderdaad niet genoeg reddingsboten. Maar qua normen wel. Dat had daarmee te maken dat men berekende met x veel BRZ , X aantal reddingsboten. Daarbij kwam ook nog dat men had besloten, dat als een schip meer waterdichte compartimenten had, minder reddingsboten mocht hebben. Algemeen beeld was dus: Als een schip veel reddingsboten had, was het niet veilig.
Tegenwoordig is streng aangegeven hoeveel mensen in een reddingsboot kunnen, maar in die tijd nog niet. Je sloep beman je ook niet graag met het maximaal aantal mensen, het kan wel maar lijkt risico vol.
Grootste ramp uit de geschiedenis
Ik vind dat de ramp vaak geromantiseerd en gedramatiseerd word. Ook wel mede door de film uit 1997. Want het is niet zo dat er nog nooit een schip op haar eerste reis is gezonken en dat er tot op heden nog nooit zo veel mensen zijn overleden door een scheepsramp.
In 1945 is de Wilhelm Gustloff getorpedeerd en gezonken. Na schattingen zijn er bij de ramp 9000 slachtoffers gevallen.
Vierde schoorsteen was dummy
Ja, er kwam inderdaad geen rook uit de vierde schoorsteen en een schip met drie schoorstenen lijkt ook niet groter als de concurrentie er vier heeft maar duidelijk kleiner is.
Nee, de schoorsteen had daadwerkelijk de taak om dampen uit de keuken te ventileren. In de schoorsteen is zelfs een platform voor de bemanning om van het uitzicht te kunnen genieten.
Olympic en Titanic verwisselt
Ruim een eeuw na het ongeluk zijn er nog steeds mensen die beweren dat het wrak op de zeebodem niet de Titanic is, maar de Olympic. De schepen zouden door de White Star Line via een ingewikkelde truc zijn omgewisseld. Verzekeringsfraude was de vermoedelijke oorzaak.
Het geschikte moment was namelijk toen de Olympic op 24 februari 1912 een propellerblad verloor tijdens een reis in oostelijke richting vanuit New York en lag ze naast de Titanic in Belfast.
Wat daar tegen spreekt is dat de Titanic nog vol in de afbouwfase zat. Dat is ook te zien op deze foto.
Dan zouden dus een handvol werfarbeiders al het service verhuizen, naam overschilderen en de schepen zelf ook nog verplaatsen.
Daarnaast is er ook definitief bewezen dat het bouwnummer op de schroef van de Titanic te zien is. Nog voor de bouw hebben de schepen een bouwnummer gekregen. Bouwnummer 400 en 401. Schip 400 kreeg de naam Olympic en 401 Titanic.
En men heeft ontdekt dat het nummer 401 op de propeller staat.
Waarom geen verrekijkers
Het had geen verschil gemaakt want de nacht was zo kalm en donker dat men de horizon niet eens kon zien. Men kon ook zonder verrekijkers iets herkennen. In het ideale geval had men 20 min. van tevoren al iets kunnen spotten.
Californian in de buurt
De Californian kwam in het verleden heel negatief over.
De Californian was inderdaad maar 17 km dichtbij maar men kon de Titanic niet herkennen doordat de zee kalm was, waardoor de sterren in de maanloze nacht de horizon onduidelijk maakte.
Men moet ook weten dat de morsecodeapparaten net uitgevonden waren. De Titanic had ook toevallig een apparaat aan boord. De marconist op de Californian ging om 23:30 naar bed, na een dienst van 17 uur. Hij was ook de enige marconist aan boord. Tien min. later raakte de Titanic de ijsberg.
De Titanic was slecht gebouwd.
Daadwerkelijk had de rederij genoeg te spenderen. Het staal was zelf in een hele goede staat. Dus aan de bouw van de twee zusterschepen moest niet gespaart worden wat een risico had kunnen worden. Doordat de ijzerplaten werden ingedrukt, sprongen de nieten en lekte het minimaal door de naad van de platen. Het was dan weer wel vaak en veel genoeg dat de Titanic het niet aankon.
De nacht
Men kan zeggen dat de nacht te perfect was, helder zicht, maanloze nacht, spiegelgladde zee en windstil.
Om even bij de Californian te blijven. Men vermoed dat door het ijsveld een verschil ontstond tussen de zee en het pakijswater wat kouder was. Ook werd het opeens koud. In een half uur was het vier graden kouder geworden. De Titanic bevond zich in de Labradorstroom. De stroom die bekend staat om haar velen ijsbergen.
Destijds werden door bemanningen van verschillende schepen om de 4 uur de water en lucht temperatuur gemeten. Daaruit bleek dat de watertemperatuur aan de avond rond 12 graden was en in de nacht min 1,1 graden, om vervolgens weer naar 13 graden te stijgen. Dat kwam door de Labradorstroom. Tijdens het bergen van de lijken kon men een verschil van 13 graden luchttemperatuur waarnemen.
Ook werden een uur voor en na de ramp refracties gemeld, optische illusies door brekende lichtstralen. Zelfs in de middag heeft men het kunnen waarnemen.
Overlevenden en bemanningen van verschillende schepen beschreven dat de nacht zo helder was, dat de sterren tien keer feller waren dan normaal.
Het fenomeen luchtspiegeling kwam voor.
Kapitein Stanley Lord verklaarde later ook dat men niet kon herkennen waar de horizon was. Frederick Fleet (op de Titanic) verklaarde hetzelfde. Ook verklaarde hij samen met Reginald Lee (op de Titanic) dat er lichte mist te zien was. Men vermoed dat de luchtspiegeling de zee in het zicht omhoog trok en dat dat de lichte mist was die men waarnam. Daardoor was de ijsberg ook moeilijk te zien.
Dezelfde mist kon men zien toen de Titanic onder ging. Het was de warme lucht die opsteeg en zich net boven de Titanic verspreidde. Dat kwam door het hogedrukgebied. Dat zorgde ook voor snelle weer veranderingen. Stille zee, fonkelende sterren. Een agressief natuurspel.
Hetzelfde fenomeen was ook te merken bij de Californian.
Rond 21:30 zag Kapitein Stanley Lord een schip met mogelijke lichtsignalen met de morse lamp. Toen Lord terug naar de brug ging, kwam hij de marconist tegen, die zei dat de Titanic in de buurt was. Lord beantwoorde dat wat hij zag niet op de Titanic leek. Hij beschreef het als een klein schip, zoals de Californian.
Leerling James Gibson zag rond middernacht lichtsignalen in de verte en beantwoorde ze. Maar het leek te random om van de Titanic te zijn.
Kapitein Smith en Joseph Boxhall leken de lichtsignalen ook te zien. James Gibson was echter van mening dat het een olielamp was aan de mast van het kleine schip wat hij leek te zien. Ook Joseph Boxhall was niet helemaal zeker.
Ook dit kan men makkelijk verklaren. Als men in de avond op een warme dag in de verte naar lichten kijkt, ziet men dat de lichtjes in de verte lijken te knipperen.
Dat werd ook beschreven. Als de sterren dansden.
Zeelui spreken tegenwoordig soms over, als ze een schip in de verte zien, het herkennen als een groot maar ver weg bevindend schip wat ondergaat. En als er gealarmeerd wordt, antwoord het schip gewoon terug. Bleek het een luchtspiegeling te zijn.
Nadat de Titanic de ijsberg had geraakt, zag een bemanningslid op het achterdek iets. Hij zag de ijsberg langskomen en schrok er van hoe snel de 30 meter hoge ijsberg in de duisternis verdween.
Bemanning had het licht van de Californian met moeite opgemerkt en gaven ook vaak lichtsignalen. Maar ze bleven onbeantwoord en langzaam verdween ook het licht van de Californian.
Kort gezegd, de Titanic was niet zo bijzonder maar de nacht wel. En de Titanic was op het verkeerde moment op de verkeerde plek. Net als de Kapitein Stanley Lord op de Californian. Hij werd niet gelooft, waarom hij de Titanic niet herkende en niet te hulp schoot. Het waren niet de mensen die schuld zijn. Als iemand schuld is, dan is het die van moeder natuur. Maar daarom hebben we tegenwoordig deze legende om er over te praten.
Cruisedesko 