De Spaarndam was een vrachtvervoerend passagiersschip van de Holland-Amerika Lijn, dat op 14 december 1939 in de monding van de Theems in een mijn liep en zonk. Het is vernoemd naar het dorp Spaarndam in de Nederlandse provincie Noord-Holland.
De Spaarndam is oorspronkelijk ontworpen als vrachtschip. De plannen werden echter gewijzigd. Toen de bouw van de schepen begon, leed Europa nog onder de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog, terwijl voor Noord-Amerika een economische bloei werd verwacht. Het aantal Europeanen dat wou emigreren nam gestaag toe.
De Spaardam en haar drie zusterschepen werden herontworpen om de emigrantenhandel te kunnen betreden. Een deel van de bovenbouw werd verhoogd om meer kajuitruimte te krijgen en het tussendek werd zo ontworpen dat er ruimte voor bijna 1000 passagiers kon worden gecreëerd.
Haar zusterschepen zijn de Maasdam (III),Leerdam (II) en de Edam (IV)
De kiellegging van het schip vond plaats in 1919 op de scheepswerf Nieuwe Waterweg Scheepsbouw Maatschappij ter Wilhelminahaven in Schiedam. Het werd te water gelaten op 11 januari 1922. Het werd overgedragen aan de Holland-Amerika Lijn in juli 1922. Het werd aangedreven door drie stoomturbines van J. Brown & Co. 14 knopen. Het had oorspronkelijk twee schoorstenen, waarvan er één een dummy-schoorsteen was en werd verwijderd tijdens latere renovaties.
De Spaarndam verliet op 27 november 1939 de haven van New Orleans onder bevel van kapitein F.H. Dobbinga op weg naar Europa. Bestemmingshaven was Rotterdam met een geplande tussenstop in Londen. Kort voordat het de monding van de Theems bereikte, liep het schip in een zeemijn die in de nacht van 12 op 13 november 1939 door Duitse torpedoboten was gelegd op positie ♁ 51 ° 33 ‘N, 1 ° 24’ E, twee zeemijl ten noordoosten van het lichtschip Tongue. Het schip raakte zwaar beschadigd en de bemanning slaagde erin het op een zandbank in de Knock Deeps te sturen. Het is daar uitgebrand. Bij de mijnexplosie kwamen vijf, volgens sommige bronnen zes bemanningsleden om het leven.
Cruisedesko 